Αντιπτέραρχος(Ι) ε.α Ευάγγελος Γεωργούσης
Επίτιμος Δκτης Δ.Α.Ε. Μέλος Δ.Σ ΕΛΙΑΜΕΠ, Μέλος Δ.Σ ΣΕΕΘΑ.
Ήταν Οκτώβριος του 1983, 39 χρόνια πριν, όταν στον ουρανό του Αιγαίου οι Έλληνες ιπτάμενοι των αεροσκαφών αναχαίτισης είχαν την πρώτη εμπλοκή, δηλαδή αερομαχία, με τους συναδέλφους τους από την τουρκική αεροπορία (Τ.Α.). Μέχρι τότε, από το 1974, τα τουρκικά αεροσκάφη όταν πετούσαν στο Αιγαίο, δεν έκαναν καμία αντίδραση κατά την διαδικασία αναγνώρισης τους από τα ελληνικά μαχητικά αναχαίτισης. Στις δε νυκτερινές τους πτήσεις , για ένα διάστημα, είχαν πολύ σοβαρό πρόβλημα, όταν την αναγνώριση έκαναν τα F-1 και χρησιμοποιούσαν το σύστημα ‘’police light’’ (εξωτερικό προβολέα αναγνώρισης 2εκ. κεριών). Μέχρι να μάθουν τι ήταν στις αναφορές τους μιλούσαν ακόμα και για UFO.
Το γεγονός της εμπλοκής μελετήθηκε και αξιολογήθηκε από τους αρμόδιους φορείς της Π.Α. και του ΥΠΕΘΑ, διότι ήταν μία σοβαρή κλιμάκωση της τουρκικής αεροπορικής πρόκλησης. Η τουρκική ηγεσία διαπιστώνοντας στην πράξη, από το 1975 και μετά, τις ικανότητες των Ελλήνων αναχαιτιστών, ημέρα και νύκτα, φρόντισε και με εξωτερική βοήθεια, να εκπαιδεύσει τα πληρώματα της στην τότε σύγχρονη τακτική της εναερίου μάχης. Ήταν κάτι αναμενόμενο. Η απόφαση της ελληνικής πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας ήταν πως, όλα τα άγνωστα ίχνη (χωρίς σχέδιο πτήσης) εντός του FIR Αθηνών, θα αναγνωρίζονται από τα αεροσκάφη επιφυλακής (οπλισμένα) και αν υπάρχει αντίδραση αυτών θα διατηρείται το τακτικό πλεονέκτημα. Αυτό σημαίνει επίδειξη θέλησης, αποφασιστικότητας και φυσικά ικανότητας των ελληνικών πληρωμάτων αναχαίτισης. Αυτό ισχύει μέχρι και σήμερα.
Πρέπει να πούμε ότι τα γεγονότα του 1974 σε συνδυασμό με την ένταξη των αεροσκαφών F-4 και F-1, οδήγησαν την Π.Α. σε άλλο ‘’επίπεδο’’ ικανότητας και ισχύος. Όμως αυτό δεν έγινε αυτόματα και μόνο με τον ερχομό των αεροσκαφών αυτών. Νέες μελέτες και διαταγές εκπαίδευσης στο έδαφος και στον αέρα εκπονήθηκαν και υλοποιήθηκαν σε χρόνους ρεκόρ. Χιλιάδες ώρες σκληρής και ρεαλιστικής εκπαίδευσης στον αέρα στο Σχολείο Όπλων και Τακτικής (Σ.Ο.Τ.) , από το 1975 και στην συνέχεια στις Πολεμικές Μοίρες Αναχαίτισης, έφεραν αυτό το αποτέλεσμα.
Ο τρόπος λειτουργίας του πιλότου ενός μαχητικού αεροσκάφους αναχαίτισης και η αποστολή του , διαφέρουν από όλες τις άλλες αποστολές της Π.Α. Αυτός είναι και ο λόγος της ιδιαίτερης και ειδικής εκπαίδευσης που πρέπει να περάσει για να καταστεί πλήρως ετοιμοπόλεμος. Το πρώτο είναι η άριστη φυσική κατάσταση που πρέπει να έχει και την οποία αποκτά και διατηρεί, μέσα από συγκεκριμένο πρόγραμμα μεγάλης διάρκειας, για να αντέχει στις υψηλές επιταχύνσεις (άνω των 6 g’s). Την ίδια στιγμή πρέπει να επιλύει κάθε νέο πρόβλημα ή δεδομένο που του δημιουργεί ο αντίπαλος στην διάρκεια της εναερίου μάχης, ενώ θα παραμένει ένας ψύχραιμος επαγγελματίας. Όταν απογειώνεται για μία αναγνώριση-αναχαίτιση αγνώστου ίχνους, το μόνο που γνωρίζει είναι οι πρώτες οδηγίες του ελεγκτού του Συστήματος Αεροπορικού Ελέγχου: π.χ. ‘’ στόχος στις 90 μοίρες, απόσταση 40 μίλια, στο 170(17000 πόδια)’’ . Από εκείνη τη στιγμή και μετά η ευθύνη για την αποστολή είναι μόνο δική του. Πρέπει να υπολογίσει και να εκτιμήσει μόνος του όλα τα δεδομένα που παρουσιάζονται , διατηρώντας πάντα το πλεονέκτημα θέσης αν ο αντίπαλος αντιδράσει. Δηλαδή να κάνει αναγνώριση, αναχαίτιση και εμπλοκή με οπλισμένο αεροσκάφος, χωρίς να προκαλέσει θερμό επεισόδιο. Στα χέρια, στο μυαλό και στις ικανότητες ενός νέου Έλληνα πιλότου έχει ανατεθεί η υλοποίηση της απόφασης της Κυβέρνησης και της Ηγεσίας των Ε.Δ. να επιδεικνύουμε κάθε μέρα και σε κάθε αεροπορική πρόκληση , ετοιμότητα και αποφασιστικότητα αντιμετώπισης.
Πιστέψτε με, αυτό που γράφεται και διαβάζεται ως κάτι απλό και συνηθισμένο, δεν είναι καθόλου έτσι στον αέρα. Η εναέριος τακτική και μάχη είναι από τη φύση της μία απρόβλεπτη κατάσταση και οι εμπλεκόμενοι παράγοντες πολλοί και αστάθμητοι (η περίπτωση Ηλιάκη είναι κλασικό παράδειγμα). Στην ‘’εξίσωση’’ επίλυσης του προβλήματος της τουρκικής αεροπορικής πρόκλησης την δεδομένη στιγμή , οι ‘’άγνωστοι’’ είναι αρκετοί. Ο αναχαιτιστής πιλότος ξεκινάει από τον τύπο και το πλήθος των αντιπάλων του. Οι επικρατούσες συνθήκες καιρού και ορατότητας είναι άλλοι δύο , ιδιαίτερα σοβαροί. Η τακτική και οι προθέσεις των αντιπάλων έρχονται στη συνέχεια. Το αποτέλεσμα της επίλυσης αυτής της ‘’εξίσωσης’’ , στον ελάχιστο χρόνο που έχει , είναι η επιλογή της κατάλληλης τακτικής από τα μέλη του δικού του σχηματισμού για να φέρουν το αποτέλεσμα που έχουν διαταχθεί. Φυσικά αυτή η διαδικασία δεν γίνεται σε κάποιον πίνακα , σε μία αίθουσα, αλλά στον αέρα με ταχύτητες που εναλλάσσονται από μικρές έως πολύ μεγάλες(100 -600 μίλια) και με επιταχύνσεις από -3g’s έως +9g’s. Στο ‘’πάρτυ’’ αυτό (multi bogey arena) μπορεί να βρεθούν 4(2VS2) ή και 8(4VS4) μαχητικά αεροσκάφη υψηλών επιδόσεων.
Η χώρα μας, μετά την τραγωδία της Κύπρου που τα δικά μας ολέθρια λάθη προκάλεσαν και μετά οι ξένοι σχεδιασμοί, έχει αντιμετωπίσει την συνεχή τουρκική απειλή με επιτυχία. Το κυριότερο και το πλέον έντονο μέρος αυτής της απειλής ήταν και είναι ο βραχίονας των αεροπορικών προκλήσεων. Το Σύστημα Αεράμυνας της χώρας, την ευθύνη του οποίου φέρει συνεχώς η Π.Α., έχει ανταποκριθεί πλήρως και με λίαν αποτελεσματικό τρόπο στην αντιμετώπιση της τουρκικής αεροπορίας από το 1974 μέχρι και σήμερα. Δεν είναι ένα ή και δύο χρόνια, είναι 48 χρόνια συνεχούς ετοιμότητας, αποτελεσματικότητας και προσφοράς. Η ‘’αιχμή του δόρατος’’ της ελληνικής Αεράμυνας είναι οι Μοίρες Αναχαίτισης της Π.Α. με το σύνολο του προσωπικού αυτών. Δεν ξέρω άλλη αεροπορία που επί τόσο χρονικό διάστημα να λειτουργεί υπό συνθήκες υψηλής καθημερινής ετοιμότητας.
‘’Ποτέ τόσο λίγοι δεν έκαναν τόσα πολλά για τόσους πολλούς’’
Winston Churchill