Ξημέρωμα Σαββάτου 20 Ιουλίου 1974, γιορτή του Προφήτη Ηλία και τα πρώτα τουρκικά αεροπλάνα άρχισαν να βομβαρδίζουν την Κύπρο υποστηρίζοντας τα τουρκικά αποβατικά σκάφη να δημιουργήσουν προγεφύρωμα στον κόλπο της Κερύνειας, σε μια πολύ καλά οργανωμένη και προαναγγελθείσα στρατιωτική επιχείρηση εισβολής και κατάληψης του νησιού, ενώ στην Ελλάδα υπήρχε εφησυχασμός στους ιθύνοντες που πίστευαν ότι οι Τούρκοι κάνουν άσκηση.
Το κακό ξεκίνησε στο πολύπαθο νησί όταν ο άφρων δικτάτωρ της χούντας Δημήτριος Ιωαννίδης σχεδίασε και προκάλεσε το παράλογο πραξικόπημα στην Κύπρο εναντίον του Μακαρίου πέντε μέρες πριν, στις 15 Ιουλίου και έδωσε το δικαίωμα στους Τούρκους, ως μια εκ των τριών εγγυητριών δυνάμεων, να επικαλεστούν ως πρόσχημα την προστασία των Τουρκοκυπρίων και να εισβάλουν στην Κύπρο.
Σε μια εύκολη γι΄ αυτούς επιχείρηση που σχεδίαζαν οι Τούρκοι ακόμα από τα γεγονότα του 1964 με δεδομένο τις μικρές ελληνοκυπριακές στρατιωτικές δυνάμεις που ευρίσκονταν στην Κύπρο και αφού κατάφεραν το 1968 με τη βοήθεια της χούντας των Συνταγματαρχών να επιστρέψει στην Ελλάδα η Ελληνική Μεραρχία που υπήρχε στο νησί. Όμως αυτές οι λίγες δυνάμεις πολεμήσαν λυσσαλέα τον εισβολέα που σκοπό είχε να καταλάβει όλη την Κύπρο και κατάφεραν να περιοριστεί η κατοχή στο 38% του Κυπριακού εδάφους.
Στην Αθήνα η χούντα κατέρρευσε και η δικτατορική κυβέρνηση συνομιλούσε με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή από το Παρίσι προκειμένου να αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας και την αποκατάσταση της δημοκρατίας. Αυτό τελικά έγινε και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έφθασε ως σωτήρας στην Αθήνα το βράδυ της 23ης Ιουλίου 1974 και ορκίστηκε πρωθυπουργός ξημερώματα 24ης Ιουλίου.
Εν τω μεταξύ οι Τούρκοι στην Κύπρο επιχειρούσαν από ξηράς, αέρος και θαλάσσης και οι ελληνοκύπριοι μαχητές σε έναν άνισο αγώνα χωρίς καμμιά άλλη στρατιωτική βοήθεια από την Ελλάδα έδιναν τη ζωή τους για να εμποδίσουν τον εχθρό. Η 20η και η 21η Ιουλίου πέρασαν χωρίς καμμιά βοήθεια. Και κάποια στιγμή από το ΑΕΔ (Αρχηγείο Ενόπλων Δυνάμεων, όπως ονομαζόταν τότε το ΓΕΕΘΑ) άρχισε το απόγευμα της 21ης Ιουλίου 1974 να δίνεται μια ασαφής εντολή για αποστολή στην Κύπρο των δυνάμεων κυρίως της Α΄ Μοίρας Καταδρομών (ΛΟΚ) που είχε έδρα το Μάλεμε της Κρήτης.
Τι έγινε το βράδυ της 21ης Ιουλίου 1974
Η αποστολή χωρίς καν Σχέδιο και κωδική ονομασία από το Αρχηγείο, ήταν όπως τελικά αποδείχτηκε εκ των υστέρων μια καθαρή αποστολή αυτοκτονίας. Τα μεταγωγικά αεροσκάφη NORATLAS που διέθετε η αεροπορία και ήταν σε αποστολές ανά την επικράτεια διατάχθηκαν να προσγειωθούν στο αεροδρόμιο της Σούδας χωρίς καμμιά άλλη ενημέρωση. Οι καταδρομείς το ίδιο. Και αυτοί μεταφέρθηκαν βιαστικά στη Σούδα με οχήματα μαζί με τον οπλισμό τους.
Όλα τα πληρώματα συγκεντρώθηκαν στο Κέντρο Επιχειρήσεων μιας Μοίρας αεροσκαφών του αεροδρομίου της Σούδας και εκεί συζητήθηκε το κωδικό όνομα που θα πρέπει να έχει η αποστολή. Ένας εκ των κυβερνητών, ο Επισμηναγός Μέττας φέρεται ότι πρότεινε το όνομα «ΝΙΚΗ» που έγινε αποδεκτό από όλους.
Τα 15 μεταγωγικά αεροσκάφη NOR-ATLAS απογειώθηκαν από τη Σούδα, με προορισμό το αεροδρόμιο της Λευκωσίας, λίγο πριν από τα μεσάνυχτα της 21ης Ιουλίου 1974, πετώντας σε χαμηλό ύψος, σε απόλυτη σιγή ασυρμάτου και χωρίς συνοδεία μαχητικών αεροσκαφών. Οι προσγειώσεις των αεροσκαφών στη Λευκωσία ξεκίνησαν στις 01:52’ της 22ας Ιουλίου, ενώ από λανθασμένη και ελλιπή ενημέρωση της αεράμυνας του αεροδρομίου Λευκωσίας τα αεροσκάφη θεωρήθηκαν ως εχθρικά και βλήθηκαν με αντιαεροπορικά πυρά από την Κυπριακή αεράμυνα του αεροδρομίου της Λευκωσίας.
Το αεροσκάφος NOR-ATLAS 52-133 «ΝΙΚΗ-4», χτυπημένο από τα πυρά κατέπεσε φλεγόμενο στο λόφο της «Μακεδονίτισσας» και κόστισε τη ζωή σε 4 αεροπόρους και 29 καταδρομείς, όμως από τους 318 άνδρες της Α’ Μοίρας Καταδρομών 278 παρέμειναν στην Κύπρο και πολέμησαν ηρωικά τους Τούρκους εισβολείς. Ήταν αυτοί που πολέμησαν γενναία και απέτρεψαν την παράδοση του αεροδρομίου Λευκωσίας στους Τούρκους.
Το αεροσκάφος αυτό διατάχθηκε να σκεπαστεί μαζί με τους νεκρούς του στον τύμβο της Μακεδονίτισσας, άγνωστο γιατί, και με ενέργειες την Κυπριακής δημοκρατίας και της Ελληνικής κυβέρνησης το έργο της εκσκαφής και της αναγνώρισης των νεκρών ξεκίνησε το 2016, 42 χρόνια μετά και άρχισαν να παραδίδονται τα λείψανα στους συγγενείς τους στην Ελλάδα.
Οφείλουμε ως Έλληνες να αποτίσουμε φόρο τιμής στους γενναίους μαχητές κατά την εισβολή στην Κύπρο στον «Αττίλα 1 και 2».
Αιωνία τους η μνήμη.
Αθανάσιος Πάσχου
Υποπτέραρχος ε.α. (ΟΙΚ)