Τη Δευτέρα 18 Νοεμβρίου 2022 στις 10:00΄, στους Χράνους Μεγαλόπολης τίμησαν τον Ήρωα Γρηγόρη Βαλκανά Επισμηνία – Χειριστή (1915-1940), ο οποίος αυτοθυσιάστηκε καταρρίπτοντας με εμβολισμό εχθρικό αεροπλάνο σε αερομαχία πάνω από την Κορυτσά στις 18 Νοεμβρίου 1940.
Μετά την επιμνημόσυνη δέηση πραγματοποιήθηκαν ομιλίες από τον Δήμαρχο Μεγαλόπολης Αθανάσιο Χριστογιαννόπουλο και τον Διευθυντή του Πολεμικού Μουσείου Τρίπολης Σμήναρχο Δημήτριο Φωτόπουλο.
Ακολούθησε κατάθεση δάφνινων στεφάνων από εκπροσώπους των πολιτικών και στρατιωτικών αρχών, εκπροσώπους φορέων και εκπρόσωπο της οικογένειας του Ήρωα.
Την Ε.Α.Α.Α εκπροσώπησαν ο Πρόεδρος της Ε.Α.Α. Α. /Καλαμάτας Σμχος ε.α. Ι. Σαμπαζιώτης, ο οποίος κατέθεσε στεφάνι και ο αντιπρόεδρος της Ε.Α.Α. Α. /Καλαμάτας Επγος ε.α. Σταμάτης Μπένος.
Ακολουθεί η ομιλία Διευθυντή του Πολεμικού Μουσείου Τρίπολης Σμηνάρχου Δημητρίου Φωτόπουλου:
«18 Νοεμβρίου 2022, 82 χρόνια μετά, τιμούμε τη μνήμη και το ιστορικό κατόρθωμα του Γρηγόρη Βαλκανά, που εκπλήρωσε τον όρκο του και με την τελευταία ρανίδα του αίματός του, κόσμησε με την πράξη του το Ελληνικό Στράτευμα και έκανε γνωστούς τους Χράνους στο Πανελλήνιο. Η τελευταία ρανίδα για τον Γρηγόρη ήταν και η πρώτη, μιας και με την πρόσκρουση πέρασε με μιας τα διόδια της ζωής προς την αθανασία.
‘Ένα παλικάρι μόλις 24 ετών, μόλις ξεκινούσε τη ζωή του, μόλις άνοιγε τα φτερά του σαν αεροπόρος, με τη δίψα για ζωή ενός νέου που έφυγε από την τρυφή της οικογένειας και της ιδιαίτερης πατρίδας του, και αναζήτησε τον νέο του προορισμό στα σιδερένια φτερά της μαχητικής Αεροπορίας. Για τις χειριστικές του ικανότητες διακρίνεται αμέσως και πετάει αποκλειστικά σε αποστολές δίωξης.
Όπως όλος ο Ελληνικός Στρατός, το Ναυτικό και οι άλλοι αεροπόροι της γενιάς του, αν και γνωρίζουν καλά τον συσχετισμό δυνάμεων της εποχής και το μέγεθος του αντιπάλου τους, χωρίς δισταγμό, πράττουν το καθήκον τους χωρίς αριθμητικούς υπολογισμούς.
Η Ελληνική αεροπορία τότε έπρεπε με 77 αεροπλάνα να καταδιώξει 463 ιταλικά που εισέβαλαν στον ελληνικό χώρο και που για μέρες βομβάρδιζαν τις κυριότερες συγκοινωνιακές αρτηρίες, τα λιμάνια, τους σταθμούς των τραίνων, και τις μεγάλες πόλεις. Το Ελληνικό σχέδιο ήταν η καθυστέρηση του εισβολέα αρχικά με άμυνα επί των παραμεθορίων οχυρωμένων περιοχών, μέχρι η επιστράτευση στα μετόπισθεν να ολοκληρωθεί και να μεταφερθεί ο κύριος όγκος του Ελληνικού Στρατού προς το περισσότερο απειλούμενο θέατρο πολέμου. Οι δυνάμεις προκαλύψεως του μετώπου άντεξαν τις σθεναρές επιθέσεις των Μεραρχιών Σιένα, Φεράρα και των Κενταύρων, ενώ το σχέδιο επιστράτευσης απέδωσε πολύ γρηγορότερα από τα αναμενόμενα, και μέσα σε 15 μέρες από τις 28 Οκτωβρίου μέχρι τις 13 Νοεμβρίου, κατορθώθηκε η κινητοποίηση και η προώθηση 300 χιλιάδων αντρών προς τις παραμεθόριες περιοχές, για να αρχίσει έτσι η Ελληνική αντεπίθεση που επέφερε πανωλεθρία στην μέχρι τότε αήττητη ιταλική πολεμική μηχανή.
Στις 18 Νοεμβρίου ο Γρηγόρης Βαλκανάς καταδιώκει την Ιταλική αεροπορία στην περιοχή της Βορείας Ηπείρου και όταν εξαντλούνται τα πυρομαχικά του και βλέποντας το ιταλικό βομβαρδιστικό με το φονικό του φορτίο να απειλεί τις χερσαίες ημέτερες δυνάμεις, μετατρέπει την αποστολή του από αποστολή δίωξης σε αποστολή καμικάζι, πράγμα αντιφατικό με την ως τότε εκπαίδευσή του, καθόσον το δόγμα ήταν: διαφυγή, ασφαλής προσγείωση, επανεξοπλισμός και εκ νέου απογείωση. Ο Γρηγόρης όμως κάνει αυτό που του λέει η γενναία ψυχή του που γαλουχήθηκε σ αυτόν τον τόπο και τα βουνά που στέκουν απέναντί μας.
Ο Επισμηνίας Γρηγόρης Βαλκανάς ακόμα δεν έχει προσγειωθεί, έχει μετουσιωθεί στον Διγενή, που μη λογίζοντας το χάρο, πολεμάει απέναντί του διαχρονικά στο αλώνι και καθοδηγεί τις σκέψεις και τις πράξεις μας στις πανανθρώπινες ιδέες της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας με κάθε τίμημα.»
Αν και του χρωστάμε πολλά, είμαι σίγουρος ότι το μόνο που θα ζητήσει από εμάς σήμερα όταν θα προσγειωθεί, είναι η διατήρηση της μνήμης του ιδίου και όλων των πεσόντων στους αγώνες του έθνους μας.
Αθάνατος ο Επισμηνίας Γρηγόρης Βαλκανάς!!!»